Nhắc đến vùng đất địa linh nhân kiệt Bến Tre, người ta không chỉ nhớ đến những rừng dừa bạt ngàn mà còn tự hào về một “đặc sản” tinh thần đã đi vào huyền thoại của giới sư kê: gà Chợ Lách. Đây là dòng gà chọi được mệnh danh là “vương giả” của miền Tây Nam Bộ, sở hữu lối đá thông minh, bền bỉ và vẻ ngoài uy nghi thoát tục. Vậy thực chất gà Chợ Lách có nguồn gốc từ đâu, đặc điểm đặc điểm giống gà Chợ Lách nhận dạng cụ thể như thế nào và tại sao chúng lại được săn đón đến vậy? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện và chuyên sâu nhất về dòng chiến kê lừng lẫy này.
Nguồn gốc xuất xứ của gà chợ Lách
Lịch sử hình thành của giống gà Chợ Lách gắn liền với tên tuổi của nhà bác học Trương Vĩnh Ký – một người con ưu tú của đất Bến Tre. Khác với nhiều dòng gà chọi bản địa thuần chủng, gà Chợ Lách là kết quả của một quá trình lai tạo khoa học và chọn lọc khắt khe. Vào những năm cuối thế kỷ 19, với sự am tường về sinh học và tình yêu dành cho thú chơi gà nghệ thuật, ông đã tiến hành lai tạo giữa giống gà chọi Mã Lai (Malaysia) nổi tiếng với thể hình to lớn và dòng gà lai Cái Mơn địa phương vốn có sự nhanh nhẹn.
Theo Alo 789, trong giai đoạn đầu, các thế hệ lai (gọi là gà phả hệ) tuy có đòn thế rất đẹp mắt, tính thẩm mỹ cao nhưng lại bộc lộ nhược điểm về thể lực. Chúng thường có vóc dáng nhỏ và nhanh xuống sức trong các trận đấu kéo dài (hồ khuya). Không dừng lại ở đó, bằng phương pháp cho lai chéo giữa các dòng lai khác bố mẹ, ông đã tạo ra một thế hệ gà mới khắc phục hoàn toàn các nhược điểm trên. Giống gà Chợ Lách hiện đại ra đời với sự hội tụ của: khung xương vững chãi của gà Mã Lai và sự tinh quái, lỳ lợm của gà ta miền Tây.
Sự tỉ mỉ của ông Trương Vĩnh Ký còn thể hiện ở việc ông đã hướng dẫn người dân địa phương phương pháp nhân giống để tránh hiện tượng cận huyết – nguyên nhân chính dẫn đến thoái hóa giống, khiến gà con sinh ra yếu ớt hoặc dị tật. Nhờ vậy, vùng Chợ Lách đã trở thành một “vương quốc” gà chọi, nơi lưu giữ những nguồn gene quý giá nhất mà bất cứ sư kê nào cũng mong muốn sở hữu.
Ngày nay, dù trải qua nhiều thăng trầm, vùng đất Chợ Lách vẫn giữ vững vị thế là trung tâm cung cấp chiến kê chất lượng cao cho cả nước. Các trường gà tại đây không chỉ là nơi sát phạt mà đã trở thành những sân chơi nghệ thuật, nơi trình diễn những tinh hoa trong kỹ thuật đúc gà và huấn luyện của các nghệ nhân xứ dừa.
Gà chợ lách đá hay không?
Câu hỏi “Gà Chợ Lách đá có thực sự hay không?” luôn là chủ đề bàn tán sôi nổi tại các hội nhóm đam mê gà đá trực tiếp. Để đánh giá khách quan, chúng ta cần phân tích dựa trên hai khía cạnh: ngoại hình (tướng mạo) và khả năng thực chiến trên sàn đấu.
Đặc điểm nhận dạng
Một chú gà Chợ Lách chuẩn phải mang những nét đặc trưng không lẫn vào đâu được. Về màu lông, chúng rất đa dạng từ màu hạt điều, xám, tím cho đến các màu nhạn, ô chân trắng. Tuy nhiên, dù là màu gì thì sắc lông cũng phải bóng mượt, sợi lông cứng cáp và ôm sát vào cơ thể.
- Thân hình: Thừa hưởng gen từ gà Mã Lai nên gà Chợ Lách thường có khung xương lớn, ngực nở rộng và bả vai cực kỳ chắc chắn. Điều này tạo cho chúng một lợi thế lớn trong việc tì đè và áp đảo đối phương.
- Phần đầu: Mắt gà thường nhỏ, tinh anh với cái nhìn sắc lạnh. Mào (mồng) gà dày nhưng gọn gàng, mỏ ngắn nhưng khít, lực mổ cực mạnh giúp gà có điểm tựa vững chắc khi tung đòn.
- Dáng đi: Đây là điểm đặc biệt nhất. Gà Chợ Lách thường có dáng đi hơi cúi đầu về phía trước, lưng cong nhẹ, tạo nên một tư thế oai vệ, bệ vệ như một vị tướng đang duyệt binh. Tiếng gáy của gà trống thường rất thanh, vang xa và có độ ngân rung đặc trưng.
- Chân: Đôi chân của gà Chợ Lách thường rất sạch sẽ, hàng vảy đều đặn và khô. Các ngón chân dài, móng sắc giúp chúng bám chắc chắn trên mặt sàn đấu.
Kha năng chiến đấu
Nếu nói về lối đá, gà Chợ Lách được mệnh danh là những “sát thủ có cái đầu lạnh”. Khác với các dòng gà chỉ biết lao vào tấn công mù quáng, chiến kê Chợ Lách thường có khả năng quan sát và đọc trận đấu rất tốt. Chúng di chuyển chậm rãi, giữ khoảng cách hợp lý và chỉ tung đòn khi thấy sơ hở của đối phương.
Theo như những người quan tâm Đá Gà Cựa Dao được biết, bản tính hung hãn là một ưu điểm vượt trội khác. Gà Chợ Lách nổi tiếng với tinh thần “thà chết không hàng”. Khi đã bước vào trận, chúng gần như quên đi nỗi sợ hãi, sẵn sàng đối đầu với cả những đối thủ to cao hơn mình. Tiếng “gầm gừ” trong cổ họng khi giáp mặt đối phương chính là vũ khí tâm lý khiến nhiều kẻ địch phải khiếp sợ trước khi cuộc chiến thực sự bắt đầu.
Đặc biệt, khả năng chịu đòn (tải đòn) của gà Chợ Lách được đánh giá rất cao. Nhờ lớp cơ bắp săn chắc và khung xương được lai tạo đặc biệt, chúng có thể chịu được những cú đá sấm sét mà vẫn giữ vững trụ bộ để phản công. Lối đá của chúng thường tập trung vào các bộ phận hiểm yếu như mắt, cần cổ và nách của đối thủ.
Nuôi gà chợ lách khó không?
Nhiều người e ngại rằng các dòng gà nổi tiếng thường sẽ khó nuôi hoặc dễ mắc bệnh. Tuy nhiên, đối với gà Chợ Lách, câu trả lời là hoàn toàn ngược lại. Nhờ quá trình lai tạo chọn lọc, giống gà này có sức đề kháng cực kỳ mạnh mẽ, thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới gió mùa của Việt Nam, đặc biệt là sự thay đổi thất thường của thời tiết miền Tây.
Tuy dễ nuôi về mặt sinh học, nhưng để nuôi thành một “chiến kê” thực thụ thì lại cần một quy trình chăm sóc kỳ công và bài bản. Người nuôi cần chú ý đến các yếu tố sau:
Chế độ dinh dưỡng khoa học
Lúa (thóc) vẫn là nguồn thức ăn chính, nhưng cần được đãi sạch và phơi khô. Để gà “đủ pin, đủ sáp”, sư kê cần bổ sung thêm:
- Mồi: Thịt bò, lươn, sâu canxi hoặc tép để tăng cường cơ bắp.
- Rau xanh: Rau muống, giá đỗ hoặc cà chua để giúp gà nhuận tràng và làm mát cơ thể.
- Vitamin: Bổ sung các loại vitamin nhóm B, C và chất khoáng để lông lá bóng mượt và xương chắc khỏe.
Quy trình huấn luyện chuyên nghiệp
Kỹ năng chiến đấu không tự nhiên mà có, nó cần được tôi luyện qua các bài tập hàng ngày:
- Quần sương: Cho gà đi dạo và hít thở không khí buổi sớm để tăng cường sức bền hô hấp.
- Chạy lồng: Bài tập giúp đôi chân săn chắc, tăng tốc độ di chuyển và khả năng bật nhảy.
- Vần đòn: Cho gà tập luyện thực tế với các con gà khác (có bọc cựa) để rèn luyện tư thế và kỹ năng tránh né.
- Vô nghệ: Phương pháp truyền thống giúp da gà dày hơn, đỏ hơn và giảm thiểu chấn thương khi bị đá trúng.
Vệ sinh chuồng trại
Chuồng nuôi gà Chợ Lách cần đảm bảo nguyên tắc “đông ấm, hè mát”. Nền chuồng nên lót cát hoặc rơm khô để giữ vệ sinh chân gà. Việc khử trùng chuồng trại định kỳ là điều bắt buộc để ngăn ngừa các dịch bệnh phổ biến như cúm gia cầm hay bệnh Newcastle.
Đặc điểm giống gà Chợ Lách – Gà Chợ Lách không chỉ đơn thuần là một giống gia cầm, mà là biểu tượng của tinh thần chiến binh, là kết quả của sự giao thoa giữa kinh nghiệm dân gian và tri thức lai tạo. Sở hữu một chiến kê Chợ Lách trong tay là sở hữu một bảo vật của vùng đất Bến Tre. Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã hiểu rõ gà Chợ Lách là giống gà gì và nắm vững những đặc điểm cốt yếu để chọn lựa cũng như chăm sóc dòng gà này hiệu quả nhất.