Úm gà con trong tháng đầu là giai đoạn quan trọng nhất trong chăn nuôi gà, quyết định đến sức khỏe, tỷ lệ sống và năng suất của đàn gà sau này. Gà con mới nở có hệ miễn dịch yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ, môi trường và dinh dưỡng. Vì vậy, việc áp dụng các kinh nghiệm úm gà con trong tháng đầu đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và tạo nền tảng cho đàn gà phát triển khỏe mạnh. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách úm gà con, từ chuẩn bị chuồng trại, kiểm soát nhiệt độ, đến dinh dưỡng và phòng bệnh, đặc biệt trong bối cảnh chăn nuôi tại Việt Nam.
Tầm quan trọng của việc úm gà con
Theo thông tin từ GO99 cho biết: Gà con trong 30 ngày đầu đời có nhu cầu đặc biệt về nhiệt độ, dinh dưỡng và môi trường. Nếu không được chăm sóc đúng cách, chúng dễ gặp phải các vấn đề như:
- Tỷ lệ tử vong cao: Nhiệt độ hoặc môi trường ẩm ướt không thích hợp có thể gây tử vong hàng loạt.
- Sức khỏe kém: Suy dinh dưỡng hoặc nhiễm trùng khiến gà chậm lớn, ảnh hưởng đến năng suất sau này.
- Căng thẳng: Gà con dễ bị căng thẳng do những thay đổi về môi trường, dẫn đến sức đề kháng giảm.
Vì vậy, việc úm gà con đòi hỏi sự tỉ mỉ và áp dụng kinh nghiệm thực tế để đảm bảo tỷ lệ sống sót trên 95% và đàn gà phát triển đồng đều.
Công tác chuẩn bị
- Xác định vị trí, vị trí và diện tích của chuồng trại
- Máy ấp nên được đặt ở phía đón gió và hoàn toàn tách biệt với các khu vực sinh sản khác. Điều này hạn chế sự lây lan bệnh từ các khu vực khác sang máy ấp.
- Máy ấp nên được đặt ở giữa phòng ấp, xa cửa ra vào và quá gần tường để hạn chế gió lùa.
- Diện tích nuôi phải đảm bảo mật độ thả thực tế từ 60 đến 80 con/m2.
Thực hiện vệ sinh và khử trùng
- Loại bỏ hết chất hữu cơ ra khỏi lồng.
- Rửa lồng và thiết bị bằng nước sạch hoặc máy rửa áp lực cao. Các bề mặt bị bẩn cứng đầu có thể cần ngâm trong vài ngày trước khi rửa.
- Nông dân nên thay thuốc khử trùng sáu tháng một lần. Sử dụng đúng liều lượng thuốc khử trùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Luôn đeo đồ bảo hộ (kính bảo hộ, găng tay, v.v.) trong quá trình khử trùng.
- Xịt nước vôi vào các vết nứt và khe hở trên tường, ngâm nền chuồng trong nước vôi từ 2 đến 3 ngày, sau đó xả sạch. Nếu khử trùng chuồng trại bằng formalin, hãy chú ý đến liều lượng và lượng thuốc tím. Người chịu trách nhiệm khử trùng phải được đào tạo về sử dụng hóa chất an toàn và luôn mặc quần áo bảo hộ và đeo mặt nạ phòng độc.
- Rời khỏi chuồng gà ít nhất 14 ngày trước khi cho gà con vào để tăng hiệu quả vệ sinh và khử trùng.
- Trải lớp lót chuồng ít nhất 72 giờ trước khi thả gà con.
- Sau khi khử trùng, trải lớp lót chuồng (thường là trấu) trong ít nhất 12 giờ. Lớp lót chuồng phải được để trống ít nhất 72 giờ trước khi thả gà con vào.
- Giảm thiểu việc ra vào lồng để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm
Những người tham gia đá gà GO99 chia sẻ: Nhiệt độ là yếu tố quan trọng khi úm gà con vì chúng không thể tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể.
- Tuần 1: Nhiệt độ 32-34°C, độ ẩm 60-70%. Gà con cần môi trường ấm áp để phát triển lông và hệ thống miễn dịch.
- Tuần 2: Giảm xuống 29-31°C, độ ẩm 55-65%.
- Tuần 3: Nhiệt độ 26-28°C, độ ẩm 50-60%.
- Tuần 4: Nhiệt độ 24-26°C, độ ẩm 50-60%.
Cách kiểm tra:
- Quan sát hành vi của gà: Nếu gà co cụm dưới đèn sưởi, chúng bị lạnh; nếu chúng tản ra hoặc thở hổn hển, chuồng quá nóng.
- Sử dụng chuồng ấp (bìa cứng hoặc lưới tròn) để giữ gà con gần nguồn nhiệt trong 7-10 ngày đầu tiên.
Lưu ý: Ở Việt Nam, mùa hè có thể làm chuồng quá nóng, cần lắp quạt hoặc mở cửa thông gió. Mùa đông, đặc biệt là ở miền Bắc, cần tăng cường sưởi ấm và chống gió lùa.
Dinh dưỡng cho gà con
Nước uống
- Cung cấp nước sạch ngay khi thả gà con vào chuồng. Trong 3 ngày đầu, bổ sung điện giải (Glucose-C, Vitamin B1) hoặc glucose (5g/1 lít nước) để tăng sức đề kháng và giảm stress.
- Thay nước 2-3 lần/ngày, đảm bảo máng uống sạch sẽ và không bị đổ.
Thực phẩm
- Tuần 1-2: Sử dụng thức ăn khởi động chuyên dụng như CP 511 , De Heus hoặc Nutifarm với hàm lượng protein 20-22%. Cho ăn 5-6 lần/ngày, mỗi lần một lượng nhỏ để tránh lãng phí.
- Tuần 3-4: Chuyển sang thức ăn cho cá tăng trưởng, giảm lượng protein xuống 18-20%. Cho ăn 4 lần/ngày.
- Bổ sung: Trộn men vi sinh (như BioPlus) vào cám để hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt là trong tuần đầu tiên.
Lưu ý: Không cho gà ăn thức ăn thừa hoặc cám mốc vì dễ gây tiêu chảy.
Máng ăn và máng uống
- Sử dụng máng ăn nhỏ, nông (1 máng ăn/50 con gà con) để dễ tiếp cận.
- Đặt máng uống giữa các máng ăn, đảm bảo cứ 20-25 con gà thì có 1 máng uống.
Phòng bệnh cho gà con
Gà con dễ mắc các bệnh như tiêu chảy, viêm rốn hoặc bệnh Newcastle nếu không được chăm sóc đúng cách. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa:
- Tiêm chủng:
- Ngày 1-3: Nhỏ vắc-xin Newcastle (hệ thống 1) và Gumboro qua mắt hoặc nước uống.
- Ngày 7 tháng 10: Tiêm vắc-xin phòng cúm gia cầm (H5N1) và tiêm nhắc lại vắc-xin Gumboro.
- Ngày 21: Nhắc nhở tiêm vắc-xin Newcastle (hệ thống Lasota).
- Thuốc bổ sung: Trộn thuốc kháng sinh như Amoxicillin hoặc Tylosin (liều 1g/2 lít nước) vào nước uống trong 3-5 ngày đầu để ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Theo dõi sức khỏe: Kiểm tra đàn gà hàng ngày. Nếu thấy gà uể oải, phân trắng hoặc rốn sưng, hãy cách ly ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ thú y.
Kinh nghiệm thực tế tại Việt Nam
Ở Việt Nam, chăn nuôi gà là một nghề phổ biến ở các tỉnh như Đồng Nai, Bình Phước, Nghệ An hay Đồng bằng sông Cửu Long. Một số kinh nghiệm từ các hộ nông dân:
- Sử dụng vật liệu địa phương: Ở miền Bắc, nhiều hộ gia đình sử dụng trấu và lá chuối làm vật liệu lót chuồng để tiết kiệm chi phí. Ở miền Nam, lợp mái bằng lá dừa được ưa chuộng để chống nóng.
- Điều chỉnh theo thời tiết: Vào mùa mưa, nâng nền chuồng lên cao 30-50 cm và che chắn cẩn thận để tránh ẩm ướt. Vào mùa khô, lắp thêm quạt và phun sương để giảm nhiệt độ.
- Chọn giống gà: Các giống gà như gà Ri, gà Lương Phượng (gà địa phương) hoặc gà thịt như Cobb, Ross phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam. Gà địa phương thường khỏe mạnh hơn, nhưng gà công nghiệp cần được chăm sóc kỹ hơn trong tháng đầu tiên.
- Học tập cộng đồng: Tham gia các nhóm chăn nuôi trên mạng xã hội như “Hiệp hội chăn nuôi gia cầm Việt Nam” để trao đổi kinh nghiệm về cách ấp gà và phòng ngừa dịch bệnh.
Lưu ý quan trọng
- Kiểm tra gà con khi nhận: Chọn gà con khỏe mạnh, lông mượt, rốn khô ráo, không dị tật. Loại bỏ ngay những gà con yếu để tránh lây lan bệnh tật.
- Tránh thay đổi đột ngột: Không thay đổi nhiệt độ, thức ăn hoặc môi trường quá nhanh vì điều này có thể dễ gây căng thẳng cho gà con.
- Theo dõi thường xuyên: Ghi lại số lượng gà chết, lượng thức ăn tiêu thụ và tình trạng sức khỏe để điều chỉnh kịp thời.
- Chi phí hợp lý: úm gà con đúng kỹ thuật giúp tiết kiệm chi phí điều trị và tăng tỷ lệ sống. Trung bình, chi phí ấp 100 gà con trong tháng đầu tiên (bao gồm thức ăn, vắc-xin, điện giải) khoảng 1,5-2 triệu đồng.
Úm gà con tháng đầu tiên là giai đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ và áp dụng đúng kinh nghiệm chăn nuôi. Từ khâu chuẩn bị chuồng trại, kiểm soát nhiệt độ, cung cấp dinh dưỡng, đến phòng ngừa dịch bệnh, mỗi khâu đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe và năng suất của đàn gà. Tại Việt Nam, với điều kiện khí hậu đa dạng, người chăn nuôi cần linh hoạt điều chỉnh phương pháp chăn nuôi cho phù hợp với từng vùng miền. Áp dụng những kinh nghiệm úm gà con trong tháng đầu, bạn có thể xây dựng được đàn gà khỏe mạnh, giảm thiểu rủi ro và đạt hiệu quả kinh tế cao trong chăn nuôi.
